Biuletyn informacyjny SP Góra Puławska dn. 2 stycznia 2009 r. Jak poradzić sobie z dzieckiem sprawiającym trudności?
JAK POSTĘPOWAĆ W TRUDNYCH SYTUACJACH Z DZIECKIEM?
Z takim wezwaniem spotykamy się co dzień. Pamiętajmy, że opinia rodzica i komunikaty kierowane do dziecka mają ogromny wpływ na jego poczucie własnej wartości.
PROCEDURA FUO
Gdy chcemy skrytykowć niewłaściwe zachowanie naszego dziecka, warto posłużyć się procedurą składającą się z trzech komponentów. Są to: fakty, ustosunkowania się, oczekiwanie.
Fakty. W pierwszym etapie mówimy tylko o suchych, konkretnych faktach, o tym, co się zdarzyło. Nie oceniamy (Jesteś niedobry!), nie narzekamy (Znowu robisz mi na złość!), nie uogólniamy (...bo ty zawsze...; bo ty nigdy...). Mówimy na przykład: Trzy razy prosiłam cię, żebyś skończył grać na komputerze, umył się i poszedł spać.
Ustosunkowanie się. Teraz wyrażamy swój stosunek, swoje emocje wynikające z tego zachowania, np.:
- Martwie się, że jutro trudno ci będzie wstać rano do szkoły.
- Jestem zaniepokojona, że...
- Złości mnie, kiedy...
- Nie lubie, kiedy mówisz...
Oczekiwanie. Próbujemy konstruktywnie wyrazić to, na czym nam zależy, np.:
- Oczekuję, że wstaniesz od komputera i pójdziesz się myć.
- Chciałabym, żebyś...
Inne metody, które można stosować w trudnych sytuacjach i które zachęcają dziecko do współpracy
Zamiast narzekania.
- Opisanie tego, co się widzi lub przedstawienie problemu, np.:- Zostawiłeś
światło w łazience.
- Udzielenie informacji, np.: - Ogryzki wrzuca się do kosza
- Przypomnienie powiedziane jednym słowem, np.: - Synku, pidżama!
- Rozmowa o swoich uczuciach, np.: - Jestem zdenerwowana, gdy nie mogę skończyć tego, co zaczęłam mówić, bo ktoś mi przerywa.
- Napisanie do dziecka listu, króry przyklejamy np. do monitora komputera: - Zanim mnie włączysz, pomyśl, czy odrobiłeś lekcję i nauczyłeś się do klasówki, którą masz w piątek
Dostrzeganie mocnych stron.
Niezwykle istotne jest wspieranie samooceny i pozytywnego obrazu samego siebie u dziecka - rodzice powinni okazywać dziecku, że jest niepowtarzalne i wyjątkowe. Z drugiej strony ważne jest stawianie granic - dzieci potrzebują wiedzieć, że jest ktoś, kto akceptuje ich uczucia - ale nie musi zgadzać się na dane zachowanie (np.: Rozumiem, że jesteś zdenerwowany, ale nie zgadzam się na bicie siostry)
Słuchanie tego, co dziecko do nas mówi.
Tak zwane aktywne słuchanie - nie ze słuchawką przy jednym uchu albo podczas wpatrywania się w telewizor, ale tak, by dziecko poczuło, że ktoś jest zainteresowany jego problemami.
Pomoc w zapanowaniu nad uczuciami.
Warto pomóc dziecku we właściwym wyrażaniu uczuć i panowaniu nad nimi (np.: Pokaż mi, narysuj na kartce, jak bardzo jesteś zły; Opowiedz, co cię tak zmartwiło; Możesz powiedzieć bratu, jak bardzo jestes zły, ale nie bij go)
Wyeliminowanie kar fizycznych.
Kary fizyczne powodują w dziecku chęć odwetu i poczucie krzywdy, zwiększają częstotliwość występowania zaburzeń zachowania. Ponadto dziecko bite uczy się, że silniejszy może bić słabszego oraz, że gdy jest zdenerwowane lub bezradne, może uderzyć drugą osobę. Dziecko zawsze bierze wzór z najważniejszych w swoim życiu osób - rodziców.
Zmiana systemu porozumieniawania się z dzieckiem.
Warto zamienić wypowiadane w chwilach złości: kategoryczne polecenia i zakazy (Więcej do niego nie pójdziesz!), krytykę dziecka (Jesteś okropny, nieznośny), oskarżenia (Ty zawsze.... nigdy...) - na mówienie jasno, krótko o tym, co rodzica denerwuje, na wyrażenie swoich oczekiwań. Bardzo skuteczne są też słowa na piśmie (umowy, krótki list do dziecka, kartka na drzwiach, np Baw się cicho).
Stworzenie ram życia rodzinnego, jasno sformułowanych zasad regulujących życie rodzinne.
Warto wspólnie w gronie rodzinnym ustalić, za co dziecko dostaje nagrodę, a za co karę, stworzyć plan, harmonogram porządkujący dzień itp.
Stosowanie pochwał i nagród.
Pochwały to jeden z najskuteczniejszych środków wychowawczych! Nie bójmy się, że przechwalimy dziecko. Dobrze jest pochwalić wszystko, co nam sie podoba, opisać to i dodatkowo podsumować (Posprzątałeś cały pokój, wszystkie zabawki są na półkach! To się nazywa porządek!) Pochwała musi być jednoznaczna i natychmiastowa. Warto również chwalić dzieci przed kimś innym, najlepiej przy okazji.
Stanowcze reagowanie na niepożądane zachowanie dziecka.
Stanowczo reagujemy na niewłaściwe zachowanie (np. natychmiast rozdzielamy bijące się rodzeństwo), ale bez oskarżania i agresji; ważne jest też, aby pokazać dziecku, jak naprawić zło i pomóc mu wybrać jeden z kilku pomysłów na naprawienie wyrządzonej krzywdy. Ponadto dziecko powinno ponieść konsekwencję swojego złego zachowania (np. samo usprawiedliwia się nauczycielowi za spóźnienie).
Spokojne kilkakrotne powtarzanie poleceń.
Dzieci nadpobudliwe często mają kłopoty związane z uwagą i wymagają częstych przypomnień. Ważne, aby tym przypomnieniom nie towarzyszyła złość rodzica.
Niezwracanie uwagi na krzyki i niegrzeczne słowa.
Gdy dziecko protestuje, krzyczy itp., warto pozbawić je naszej uwagi, odesłać w izolowane (ciche, nudne) miejsce na kilka minut, aż przestanie płakać lub kląć i zajmie się czymś innym. Jest to metoda skuteczna zwłaszcza wobec młodszych dzieci.
Właściwe przygotowanie miejsca odrabiania lekcji.
Na biurku, przy którym dziecko odrabia lekcje, powinny znajdować się tylko przedmioty, które są do tego potrzebne (bez maskotek, bez wielu bodźców, które mogłyby je rozpraszać poczas nauki). Jest to szczególnie ważne u dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi i dzieci nadpobudliwych.)
|
Biuletyn informacyjny SP Góra Puławska dn. 14 maja 2009 r. Wskazówki dla rodziców
Zasady nagradzania i karania
Zanim zastosujesz karę lub nagrodę, dokładnie zastanów się, jakie będą jej konsekwencje, tzn. jaką informację przekażesz w ten sposób dziecku (karząc go za to, że nie udało mu się czegoś osiągnąć pomimo starań, pokażesz mu, że nie warto próbować), ustępując dziecku, które w uporczywy sposób domaga się jakiegoś przywileju, nagrodzisz go za takie zachowanie i pokażesz, że warto uparcie dążyć do celu (np. pozwalając dziecku, które od 15 minut krzykiem i płaczem wymaga Twojej zgody, wyjść na podwórko przed odrobieniem lekcji, pokazujesz, że takie działanie jest skuteczne, bo czeka za nie nagroda i warto je powtarzać).
KARY
- Kary stosujemy, gdy chcemy wyeliminować jakieś niechciane zachowanie, np. niegrzeczne odzywanie się, rozrzucanie swoich rzeczy.
- Karanie za niezrobienie czegoś, np. nieodrobienie lekcji, jest nieskuteczne, lepiej nagradzać za wykonanie danej czynności, czyli np. nagrodzić za wykonanie zadań domowych.
- Karą może być odebranie jakiegoś przywileju, np. zakaz oglądania telewizji lub dodanie jakiegoś nieprzyjemnego obowiązku, np. konieczność wyrzucenia śmieci. Uwaga, jeśli jednak zależy nam na tym, żeby dziecko wykonywało jakieś domowe obowiązki, np. wyrzucało śmieci, nie mogą one być formą kary.
Kary są dużo mniej skuteczne niż nagrody!
NAGRODY
- Są najskuteczniejszą formą wywierania wpływu na zachowanie dziecka przez rodziców.
- Nagrodą moze być dodanie dziecku jakiegoś przywileju, przyjemności, np. zgoda na obejrzenie dodatkowego filmu bądź kilka minut więcej gry na komputerze, wyjście do kina lub pozwolenie na niewykonanie jakiegoś działania nielubianego, np. zwolnienie z obowiązku sprzątania łazienki.
- Lepiej, aby nagrodą nie były konkretne dobra, np. zabawki czy też słodycze, na atmosferę w domu najlepiej wpływają nagrody w formie wspólnych aktywności dających przyjemność całej rodzinie i wzmacniających jej więzi. Warto także pokazywać wagę dobrych nagród w postaci pochwały, przytulenia itp.
- Aby zwiekszyć ilość dobrych zachowań, np. odkładanie na miejsce plecaka po powrocie ze szkoły, warto wprowadzić system punktów. Za określoną ilość punktów przypada nagroda.
- Ważne jest systematyczne nagradzanie za poprawne wykonanie przez dziecko oczekiwanej czynności. Szczególnie na początku pracy dziecko nie moze dopominać się o nagrodę lub na nią czekać.
|